جراحی تعویض مفصل ران و زانو زندگی میلیون‌ها نفر را که از درد شدید و محدودیت حرکتی رنج می‌برند، دگرگون کرده است. با پیشرفت روش‌های کم‌تهاجمی و فناوری‌های جدید، بیماران نه‌تنها به دنبال تسکین درد هستند، بلکه می‌خواهند به فعالیت‌های روزمره و حتی ورزش‌های مورد علاقه‌شان بازگردند. بازگشت به ورزش پس از این جراحی‌ها، با برنامه‌ریزی دقیق و نظارت پزشکی، کاملاً ممکن است. مطالعات نشان می‌دهند که بیش از ۸۰ درصد بیماران پس از ۶ ماه می‌توانند به فعالیت‌های سبک تا متوسط برگردند و حتی برخی ورزشکاران حرفه‌ای با موفقیت به رقابت‌هایشان ادامه می‌دهند.
این مقاله بر اساس راهنماهای بالینی، مطالعات بلندمدت و توصیه‌های انجمن‌های ارتوپدی (مانند AAOS و ESSKA) تهیه شده است. هدف، ارائه یک راهنمای عملی و مبتنی بر شواهد برای بازگشت ایمن و گام‌به‌گام به ورزش است س از تعویض مفصل – از پیاده‌روی ساده تا دویدن، شنا، گلف و حتی ورزش‌های پرتأثیر، همه با رعایت اصول علمی قابل دستیابی‌اند.
زمان بازگشت به فعالیت‌های ورزشی به عواملی مثل نوع جراحی، وضعیت جسمانی پیش از عمل، سن، سطح آمادگی و نوع پروتز بستگی دارد. بهبودی معمولاً در سه مرحله تقسیم می‌شود:
پژوهشی در سال ۲۰۲۳ نشان داد که ۹۲ درصد بیماران در فاز سوم به سطح فعالیت پیش از آرتروز بازگشتند، به شرط رعایت برنامه‌های توانبخشی.
این فعالیت‌ها فشار کمی به مفصل وارد می‌کنند و برای همه بیماران مناسب‌اند:
شواهد نشان می‌دهند که ورزش‌های کم‌تأثیر خطر سایش پروتز را کم می‌کنند و طول عمر ایمپلنت را تا ۲۰ سال افزایش می‌دهند.
این فعالیت‌ها برای بیماران جوان‌تر و فعال‌تر، پس از ۶ تا ۱۲ ماه و با تأیید جراح مجازند:
بررسی‌ای در سال ۲۰۲۲ نشان داد که دویدن سبک (کمتر از ۲۰ کیلومتر در هفته) خطر دررفتگی یا شل شدن پروتز را افزایش نمی‌دهد، به شرطی که عضلات اطراف مفصل قوی باشند.
این فعالیت‌ها به دلیل فشار زیاد بر پروتز، معمولاً توصیه نمی‌شوند:
مطالعات بلندمدت نشان می‌دهند که ورزش‌های پرتأثیر خطر سایش زودرس پروتز را تا ۳ برابر افزایش می‌دهند و ممکن است نیاز به جراحی بازنگری را در کمتر از ۱۰ سال ایجاد کنند.
توانبخشی نقش اصلی در بازگشت ایمن به ورزش دارد. برنامه استاندارد شامل:
کارآزمایی‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد که برنامه‌های توانبخشی شخصی‌سازی‌شده، زمان بازگشت به ورزش را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهند.
بازگشت به فعالیت‌های ورزشی پس از تعویض مفصل نه‌تنها ممکن، بلکه تشویق‌شده است – به شرطی که با برنامه‌ریزی علمی، نظارت پزشکی و صبر انجام شود. ورزش‌های کم‌تأثیر و متوسط کیفیت زندگی را بالا می‌برند، وزن را کنترل می‌کنند و سلامت قلب را حفظ می‌کنند. با رعایت پروتکل‌های توانبخشی و اجتناب از فعالیت‌های پرخطر، می‌توانید سال‌ها از مفصل جدیدتان لذت ببرید و زندگی پویا و فعالی داشته باشید.
برای آمادگی بهتر پیش از جراحی و درک روش‌های کم‌تهاجمی که بهبودی سریع‌تری فراهم می‌کنند، می‌توانید مقالات زیر را مطالعه کنید:
